Joachim Wtewael

Handelaar, liefhebber, maar zeker ook zelf schilder: Joachim Wtewael stond midden in de kunstwereld van zijn tijd. En die wereld was zeker niet alleen Nederlands, Joachim Wtewael kende ook Italië, Frankrijk, Vlaanderen… Zo veelzijdig als de kunstwereld was zijn interesse. Hij had het dan ook zeker begrepen, plezier in kunst, ofwel the fun part of art.

Het leven van Joachim Wtewael

Joachim Wtewael werd in 1566 in Utrecht geboren. De spelling van het Nederlands lag toen nog allerminst vast, wat mag blijken uit zijn merkwaardige achternaam. De W moet je daar eigenlijk lezen als een „dubbele u” (denk maar aan het Engelse „double U”), dus er staat „Uutewaal”. Of hij het zelf ook met een „uu” uitsprak weten we niet zeker, het kan ook dat hij „Uitewaal” heeft gezegd, of iets wat daarop leek. Spellingen als Utewael en Uytewael komen ook zeker voor in de bronnen.

In zijn geboortejaar trof de beeldenstorm Utrecht en in zijn jeugd kreeg het protestantse geloof de overhand in zijn stad. Ook Joachim Wtewael zelf was protestants. Toch had hij zeker belangstelling voor de rijke kunst van Zuid-Europa, daarom ging hij in 1586 – hij was toen twintig jaar oud – naar Italië. Daar deed hij veel inspiratie op. Twee jaar later ging hij aan het werk in Frankrijk.

Gezegend met veel kennis van de internationale kunsten keerde Joachim Wtewael in 1591 terug in Utrecht. Daar kon hij zich als schilder duidelijk onderscheiden, omdat hij technisch beter onderlegd was dan veel van zijn tijdgenoten. Dat Joachim Wtewael nogal eens seksueel getinte onderwerpen koos, maakte hem ook omstreden. Waarschijnlijk kon hij niet leven van zijn kunst. Hij was echter ook succesvol als kunsthandelaar.

Joachim Wtewael behoorde op het einde van zijn leven tot de elite van Utrecht. Hij was invloedrijk en welvarend. Hij bereikte de voor die tijd hoge leeftijd van 72 jaar.

Werken van Joachim Wtewael

Net als zijn Italiaanse voorbeelden liet Joachim Wtewael zich sterk inspireren door de oudheid en verder door de Bijbel. Veel zijn werk bestaat uit historiestukken. Daarnaast maakte Wtewael echter ook genrestukken, die vaak opvallend seksueel getint waren. Door deze beelden in te pakken in een moralistisch verhaal was hij zijn critici voor. Er was zeker een markt voor dit soort schilderijen, wat dat betreft zijn mensen niet veel veranderd.

Met zijn symboliek en moralistische knipogen kon Joachim Wtewael zich niet alleen artistieke vrijheid veroorloven, hij kon zo ook een milde maatschappijkritiek in zijn kunst leggen. Joachim Wtewael leefde in een tijd van grote veranderingen en hij behoorde zelf tot de elite die die veranderingen voorstond.

Joachim Wtewael & the fun part of art

In het virtuele museum van the fun part of art laat Bas Zevenbergen je zien hoe oude schilderijen ons een verrassend moderne blik op de samenleving van de 16e en 17e eeuw kunnen bieden. Ook het werk van Joachim Wtewael heeft in dit museum zijn plaats. Kijk mee en ontdek de humor, de ironie en de scherpe blik van de oude meesters op mensen van alle tijden.