Video's van Jan Miense Molenaer
Er zijn (nog) geen video’s gevonden voor deze schilder. Probeer het later nog eens.
Jan Miense Molenaer is één van de namen die altijd aan de Hollandse genrekunst verbonden zal blijven. Hij geldt als één van de wegbereiders van deze kunstvorm. Bij the fun part of art zijn we liefhebbers van genrestukken, dus om Jan Miense Molenaer komen we niet heen (en dat willen we ook niet). In ons virtuele museum vertelt Bas Zevenbergen wat deze boeiende schilderijen ons leren over de maatschappij van toen – en nu.
Jan Miense Molenaer werd in 1610 geboren in de schildersstad Haarlem. Die reputatie, Haarlem als stad van de schilderkunst, was toen al wel gevestigd, dus Jan Miense Molenaer kon zonder wroeging naar Amsterdam verhuizen. Daar vestigde hij zich in 1636 samen met zijn vrouw.
Zijn vrouw, dat was Judith Leyster. Ze was het enige vrouwelijke lid van het Haarlemse kunstenaarsgilde, want in de zeventiende eeuw waren er nauwelijks vrouwelijke kunstenaars. Hoewel de Republiek ook op dit punt best vooruitstrevend was, Hollandse vrouwen stonden bekend als mondig en zelfstandig, was het voor Leyster hard werken. Aan haar talent lag het niet – ze kon eigenlijk beter schilderen dan haar man. Een schilderend echtpaar, en dat in een tijd dat vrouwen hun werk moeilijker verkochten dan mannen – dat werpt wel de vraag op of de schilderijen die aan Jan Miense Molenaer toegeschreven worden, niet voor een deel van Judith Leyster zijn. Waarom ook niet? Het kan zeker het geval zijn geweest, maar bewijs het nu maar eens. Het geeft wel een extra gelaagdheid aan het werk van Molenaer. Op zijn minst heeft zijn vrouw meegekeken!
Jan Miense Molenaer en zijn vrouw werden tegelijk ziek, in 1659. Ze zagen hun einde naderen en maakten hun testament op. Leyster overleed daadwerkelijk, maar Jan Miense Molenaer zou nog negen jaar blijven leven, als weduwnaar. Hij stierf in 1668.
De opkomst van de genrekunst is nauw met Jan Miense Molenaer verbonden. Hij was één van de eerste schilders die zich op deze tafereeltjes toelegde. Dat schilders zich konden specialiseren in een bepaald onderwerp en daar vervolgens hun brood mee konden verdienen, dat is een bijzonderheid van de Nederlandse schilderkunst in de Gouden Eeuw. Het laat zien dat schilders grote artistieke vrijheid verwierven en zelf de dynamiek van de kunstmarkt bepaalde. Het waren de schilders zelf die de mode voorschreven, zou je kunnen zeggen. Dat was in de middeleeuwen, met de kerk als belangrijkste opdrachtgever, nog wel anders geweest.
Jan Miense Molenaer was een creatieve schilder met gevoel voor compositie en met oog voor eigenzinnige onderwerpen. Daarmee vernieuwde hij de genrekunst voortdurend. Tegelijk moeten we erkennen dat hij in technisch opzicht geen uitzonderlijk talent was, hij werd hierin overvleugeld door tijdgenoten en ook door zijn vrouw.
De genrekunst van de Gouden Eeuw laat ons een wereld van verhalen verkennen. Het is mede aan de inzet van Jan Miense Molenaer te danken dat deze kunstvorm zo ontzettend veelzijdig is. Heerlijk is het om door de ogen van hem en andere oude meesters de geschiedenis van dichtbij te beleven. Dat is the fun part of art. Bekijk de filmpjes in ons online museum en ervaar zelf hoe leuk schilderkunst is.