Godfried Schalcken

De meester van het kaarslicht, zo stond Godfried Schalcken in zijn tijd bekend. Zijn schilderijen tonen inderdaad vaak voorstellingen bij kaarslicht. Godfried Schalcken was een echte specialist. Daar had hij ook de artistieke vrijheid voor, omdat hi j succesvol was. Die specialisatie, ook dat is dus the fun part of art, het geeft een indruk van hoe de schilderkunst in de 17e eeuw bloeide.

Het leven van Godfried Schalcken

Godfried Schalcken werd in 1643 geboren in Made, niet ver van Geertruidenberg. Zijn vader was een bekend predikant en iemand met een grote kennis van talen, waardoor hij in 1654 rector van de Latijnse school in Dordrecht kon worden. In deze stad werd Godfried Schalcken volwassen. Hij leerde er schilderen van Samuel van Hoogstraten.

Om zijn opleiding te vervolgen trok Godfried Schalcken in 1662 naar Leiden, waar hij ging schilderen bij Gerard Dou. In Leiden leerde Schalcken te werken volgens de principes van de Leidse school, met veel precisie en geduld. In deze traditie ging hij dan ook te werk, maar gaandeweg zou Godfried Schalcken zich anders ontwikkelen.

In 1665 woont Godfried Schalcken weer in Dordrecht, aanvankelijk als vrijgezel. Hij trouwt pas laat, in 1679, met Françoise van Diemen uit Breda. Hij is dan 36. Het paar kreeg zeven kinderen, maar zes daarvan overleden jong, alleen dochter Françoise bleef leven. Tegenover dit persoonlijk leed staat zakelijk succes, de kunstenaar kon leven van zijn schilderijen. Ook in Engeland, waar hij enige jaren actief was, bleek Schalcken succesvol. Hij beschikte bovendien over een goed netwerk.

Godfried Schalcken overleed in 1706. Hij liet zijn vrouw en dochter een royale erfenis na, een bewijs van zijn succes en van de populariteit van zijn werk.

Werken van Godfried Schalcken

Zeker in zijn eerste jaren bleef Godfried Schalcken redelijk trouw aan de idealen van de Leidse school: veel detail, sprankelend kleurgebruik, een „luxe” manier van werken. Toch ligt in dit technisch vernuft niet zijn kracht, zijn leermeester Gerard Dou evenaarde hij niet. Het is dan ook te begrijpen dat hij zich na verloop van tijd met andere thema’s en een andere visie op schilderkunst ging bezighouden.

Typerend voor het werk van Godfried Schalcken zijn de lichteffecten. Niet alleen in genrestukken, maar ook in portretten maakte de schilder gebruik van het bijzondere effect van kaarslicht in het donker. Meer ook dan de fijnschilders uit de Leidse school werkte Godfried Schalcken met ruimte, zijn doeken zijn ook meetbaar groter. In zijn tijd en ook in de decennia na zijn dood werd het werk van Godfried Schalcken hoog gewaardeerd.

Godfried Schalcken & the fun part of art

De specialist Godfried Schalcken deed waar hij goed in was. Alleen dat al laat zien dat hij het gevonden had, the fun part of art. In onze video’s laten we helder licht schijnen op het werk van Godfried Schalcken en op de maatschappij waarin hij leefde. De unieke stem van Godfried Schalcken biedt ons verrassende inzichten in de geschiedenis.