Gerard ter Borch
Zwolle, Haarlem, Deventer

Gerard ter Borch

1617-1681

Als het over de schilderkunst van de Gouden Eeuw gaat, dan hebben we het meestal over schilders uit steden als Amsterdam, Leiden, Haarlem en Delft; soms ook Utrecht en Dordrecht. Maar Gerard ter Borch bewijst dat ook elders in de Republiek de kunst op hoog peil stond. Gerard ter Borch werkte vooral in de mooie IJsselstad Deventer. Het virtuele museum van the fun part of art heeft zeker oog voor het bijzondere oeuvre van Gerard ter Borch!

Het leven van Gerard ter Borch

Gerard ter Borch werd in 1617 geboren in Zwolle. Zijn vader schilderde ook, dus Gerard was al vroeg vertrouwd met het kunstenaarsmilieu en met de Zwolse elite. Hij kreeg thuis al veel kneepjes van het vak aangeleerd, maar om echt een groot schilder te worden, moest je in die dagen in Haarlem zijn. Daar volgde Gerard ter Borch dan ook zijn opleiding, waarna hij in 1635 toetrad tot het Haarlemse gilde.

Minder dan zijn collega-schilders was Gerard ter Borch gebonden aan Holland. Dat blijkt wel uit de talloze reizen die hij maakte, waarbij hij soms langere tijd in het buitenland verbleef en daar goede contacten opdeed. Hij bezocht Engeland, Italië, Spanje, Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden. Zo deed hij veel inspiratie op. Later werkte hij ook in Münster, waar hij vastlegde hoe in 1648 de Vrede van Münster werd getekend.

Zijn thuis vond hij uiteindelijk toch aan de IJssel, de rivier die hij in zijn jeugd al had leren kennen. Hij trouwde in Deventer en ging daar wonen. In Deventer bleef hij als schilder actief en was hij buitengewoon productief. Hij leverde veel verschillend werk aan een constante hoge kwaliteit. Ook al woonde hij dan niet in „de Randstad”, zoals we het nu zouden verwoorden, Gerard ter Borch was een grote beroemdheid.

In 1681 overleed Gerard ter Borch in Deventer, maar hij had gevraagd om te worden begraven in zijn geboortestad Zwolle; aan die wens is gehoor gegeven.

Werken van Gerard ter Borch

Ter Borch was een zeer veelzijdig kunstenaar. Hij werd geroemd om zijn verbluffende realisme, wie door hem geportretteerd werd kon er zeker van zijn dat het portret precies zou lijken. Daaruit spreekt een groot technisch kunnen, Ter Borch beheerste zijn vak duidelijk tot in de puntjes.

Realisme was tegelijk niet het enige wat hij beoogde, sterker nog, de nadruk van veel van zijn werken ligt juist in het symboliek, waarbij Ter Borch ook best mysterieus kon zijn. In zijn genrestukken was Ter Borch verhalend, hij had de toeschouwer echt iets te vertellen en stopte veel aanwijzingen in zijn schilderijen. Opdringerig is Ter Borch daarbij niet, zijn schilderijen lenen zich juist voor een persoonlijke, originele interpretatie.

Gerard ter Borch & the fun part of art

Een schilderij dat leest als een boek, waar ieder zijn gedachten bij mag hebben, waar een boeiend en persoonlijk verhaal bij ontstaat – zeker, dat is the fun part of art. Daarvoor ben je bij Gerard ter Borch aan het goede adres. In ons virtuele museum vertelt Bas Zevenbergen je wat hij ziet in de schilderijen van Ter Borch en laat hij jou de gelegenheid om er zelf nog meer in te ontdekken.